Kỉ niệm Ngày Gia đình Việt Nam 28.6.2017.
Một chút sẻ chia
HƯƠNG THẢO THẤT
Không hiểu sao cứ sau tiếng trống lúa
lân, múa rồng, múa phượng, … vui chơi Trung Thu tuổi thơ là tôi lại nhớ lắm đôi
tay những người mẹ tảo tần sớm hôm vất vả. Cùng cái mong manh hơi sương thấm đẫm
chiếc áo sờn vai mẹ, còn mây trời kia theo đêm ngày hòa vào mái tóc xinh xắn
thuở nào giờ lất phất trước nếp nhăn nheo trên khuôn mặt mẹ cằn cỗi, để thay
vào đó là nụ cười trong trẻo hồn nhiên, là tiếng nói yêu thương chân tình, là
ánh mắt tự tin mở ra khoảng trời hương sắc. Hay đó là lòng biết ơn đấng sinh
thành dưỡng dục cho ta nên người trong câu chuyện chú Đào Tụng Phi (cháu gọi
Đào Tấn là ông cố) kể về những trăn trở của Cụ trước khi mất tưởng nhớ mẹ: “Năm
mươi mốt tuổi biết chi chưa/ Ngoảnh lại đầu râu cũng đã vừa/ Mẹ già tám kỉ đang
trông ngóng/ Cội tùng khóm trúc vẫn còn lưa ”(Đào Tấn).
Đó là những năm 1905, sau khi Cụ về nghỉ
hưu ở làng quê Vinh Thạnh, trong ngôi nhà xây nhưng bên trên vẫn lợp bằng tranh
và có biển Hương Thảo Thất treo trước mặt nhà. Hai trụ cổng quay
về hướng đông nhìn thẳng ra phía trước là ngọn núi Hoàng Mai. Và Cụ chọn nơi ấy
là chỗ nằm vĩnh viễn cho mình: Lên đỉnh Mai sơn tìm huyệt mộ/ Đứng trên tản
đá ngậm thinh cười/ Núi Mai này gửi xương Mai nhỉ/ Ước nguyện hồn ta hóa đóa
mai./ (Đào Tấn- Đào Nhữ Tuyên dịch). Nhưng với nỗi trăn trở băn khoăn chưa
làm được đó là phần mộ mẹ Cụ là Hà Thị Lang, lúc sinh thời theo con ra Huế, nên
khi mất đã được chôn cất trên núi cao tại thôn La Chữ (Thừa Thiên – Huế). Giờ
đây đến cuối đời, muốn hài cốt mẹ cũng nằm bên mình ở núi Hoàng Mai. Cuộc di dời
mộ mẹ được đặt ra theo kế hoạch, cho làm một cái cổng tạm bằng tre gắn lá dừa,
lá cây đùng đình, có cả sắc hương hoa trắng như Huệ, Ngọc Anh, Chi Tử,… hai bên
trụ cổng Cụ ghi hai câu: “Suy nhi đổng khốc di tiền mệnh/ Từ mẫu anh linh phản
cố sơn”.(Nay phần mộ bà Hà Thị Lang cũng được chú Đào Tụng Phi cho di dời
tiếp từ núi Hoàng Mai về phần đất thổ mộ của gia đình tại thôn Vinh Thạnh 2, xã
Phước Lộc). Triều đình thời vua Thành Thái bấy giờ hay tin có nhã ý xây kiên cố
cổng làng đón hài cốt mẹ Cụ trở về cho trang trọng hơn. Nhưng Cụ chẳng muốn phô
trương, khảng khái từ chối.
Đến rằm tháng bảy năm 1907, Đào Tấn mất, kéo dài mười
năm sau thời vua Khải Định (1918) cho xây cổng làng Vinh Thạnh, trên khung cổng
có ghi “Cửa làng Vinh Thạnh”, dân
làng thường gọi là “Cổng lí môn” hay
“Cửa lí môn”. Như vậy lí ở đây chính
là làng. Hoa văn hai bên trụ cổng là cội mai già nở hoa tinh khiết, khóm trúc
thanh cao tình phụ tử, tình huynh đệ. Việc xây cổng làng với mục đích nhằm suy
tôn người con hiếu thảo cha mẹ, một vị quan thanh liêm chính trực, và hơn nữa cả
năm người con trai của Cụ, trong đó có bốn vị đã đỗ cử nhân (Đào Bá Quát(con cháu
ở Phước Lộc), Đào Thụy Thạch (con cháu ở Sài Gòn), Đào Nhữ Thuần(con cháu ở Cà
Mau, có cháu ở Hà Nội), Đào Nhữ Tuyên (con cháu ở tại tự đường họ Đào quê nhà)
và Đào Nhữ Tiếu (con cháu ở Long Khánh) chỉ đỗ tú tài. Chính vì vậy mà trên hai
bên cổng làng có biểu tượng bốn quả cầu tròn nằm dưới đỡ quả cầu tròn lớn ở
phía trên phải chăng nhằm ngợi ca một gia đình hiếu thảo hiền tài.
Từ Hương ThảoThất ấm áp là cái nôi tích tụ những tinh anh đất nước
đáng được truyền tụng ngợi ca. Bà Hà Thị Lang với pháp danh Chiêu Liên, cáo tặng
Tùng Nhị phẩm đoan nhân, bà là phụ nữ nông thôn Việt Nam được xếp vào hàng thứ
nhất đức hạnh đã có người con Đào Đăng Tấn (Đào Tấn là bậc hiền tài đã gìn giữ
duy trì nguyên khí quốc gia cho đến ngày hôm nay).
Hương Thảo Thất của Đào Tấn năm
nào theo nắng mưa chỉ còn lại nền nhà dưới tán cây nhãn tiêu trăm năm từ Huế
đưa về trồng cũng còn lại gốc cành, Hương
Thảo Thất đi vào trong tâm hồn những tấm lòng hiếu học. Giờ đây không
chỉ ở làng Vinh Thạnh mà cả xã Phước Lộc đã có nhiều Hương Thảo Thất ra đời là những tiến sĩ, những thạc sĩ, kĩ sư,
cử nhân,… với những ngành nghề khác nhau, mãi mãi là cầu nối xưa và nay, là
lòng biết ơn trái tim những người mẹ giàu lòng nhân từ suốt đời vun vén điểm tô
sắc hương cho con cháu mình tiếp bước.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét