LUNG LINH GIỌT NẮNG, trích Hồn cốt văn chương của Nguyễn Thị Phụng
(Đọc Chút nắng cho hoa hồng của Nguyễn Ngọc
Hưng)
Hạnh phúc mãi thăng hoa theo mùa trổi mình từng lúc, chắt
chiu xới cày thêm chỉ một khát vọng Chút
nắng cho hoa hồng, tên tập thơ của Nguyễn Ngọc Hưng, sẽ là món quà tặng người
thân, bạn bè trong sinh nhật lần thứ 56 của anh đây!
Cũng là chủ ý,
56 bài thơ trong tập chính là những đóa hồng tươi xinh, là những giọt nắng lung
linh sưởi ấm tình người với người thiết tha sâu nặng, tình người với muôn vật cỏ
cây hoa lá chăm chút nâng niu. Vẫn phải nói thơ nuôi dưỡng tâm hồn cho mạch sống
trong anh được cân bằng, cũng như chính thơ đã mở trói trái tim xích xiềng
choáng ngợp vời xa chưa thấu rõ “Tội lớn
nhất trên đời: Phí phạm quỹ thời gian!/ Không phải vô tận vô cùng như vũ trụ
mênh mang/ Mỗi cuộc người vốn nhỏ nhoi ngắn ngủi/…”(Mỗi ngày). Đó là chút nắng
nhưng không nhạt “Nhẫn để vui/ Vui để vượt/
Mỗi ngày…” để tự nhắc nhở: “ Cảm ơn
khắc nghiệt bão dông số phận dập dìm/ Cho ta biết sự sống mong manh để quý từng
cỏn con hơi thở”(Mỗi ngày).
Và hơi thở cuộc
sống mỗi ngày đong đầy được chiết xuất từ một không gian thực: là sách báo màn
hình, là người thân bạn bè để rồi từ ấy nảy mầm kết trái. Ý thức về thời gian
trong thơ Nguyễn Ngọc Hưng là thời gian động giàu hình tượng: “Ngày một nắng đêm ngàn sao thao thức/ Luôn
giữ gìn cho cỏ hết mình xanh”(Cỏ lập xuân) trăn trở cho thân phận mà khiêm
tốn như thể tự nhủ mình, có lúc vỡ òa bật tung cảm xúc khó đè nén:
“Ta
cháy lên bằng ngọn lửa nhiệt tình
Bằng sức nóng tương tư triệu triệu
năm tích tụ
Em có thấy vết hằn đêm mất ngủ
Thâm quầng trên mắt những vì
sao?
Không thể nào ngăn cấm nỗi khát khao
Hừng hực trong hồn như hỏa diệm
Ta há miệng phun lửa hồng khói
tím
Phụt lên trời muôn trận nhớ cuồng
điên!”
(Hỏa diệm)
Ngọn lửa nhiệt tình, trận nhớ cuồng phong
là chất xúc tác lan tỏa trong Chút nắng
cho hoa hồng, nó được phát sinh từ ý chí và nghị lực sống cho sự tồn tại
trên đời: “30 năm bất đắc dĩ … đóng đinh
người một chỗ thấu lòng cây… Vẫn rưng rức tê rần mỗi lúc bất ngờ chạm bàn tay
hân hoan nắng ấm”(Ngày mai lên nắng đẹp cây xanh). Hình tượng ngọn lửa
trong thơ Nguyễn Ngọc Hưng lại càng lung linh ở từ chính trái tim người con: lửa hồng thương mẹ, lửa giòn tan, lửa trách
hờn xỉ vả, đốt đuốc, đuốc tình, đốt lửa,
, thắp đèn,…(Chiếc mỏ neo, Mỹ Hưng chốn
cũ, Về quê bắt gió, Ruột đau đau chín cả chiều, Sốt mùa,…) vừa ấm áp vừa chảy
bỏng, đôi lúc khó vượt qua thử thách nắng mưa tự nhiên, mưa nắng giữa cuộc trần
ai đầy trống vắng, không khỏi bùi ngùi những lúc:
“Phập
phù chút hơi đêm vãn
Chiếc lá cuối cùng có neo đến rạng
xuân”
(Về
quê bắt gió)
Khẽ chút “Phập phù” hay thoi thóp níu kéo nhịp đập
nghe sao nhói đau thân phận cơ chừng khó vượt qua, và chiếc lá cuối cùng kia không còn hoài nghi nữa vẫn bám trên tường
làm nên bức tranh kiệt tác của một nghệ sĩ chân chính. Thơ cũng vậy, đã neo lại
giữa đời mãi đồng hành cùng anh, là điểm tựa che chở anh những lúc bất lực khi
sự sống vô cùng mong manh ấy, thơ là mạch nối sẻ chia sự dung hòa hơi thở trong
từng giây, từng phút, Chẳng thể chậm trễ, chính những lúc này trong anh không
còn là khoảng cách không gian nữa:
“Dẫu tỏ dẫu mờ sương kí ức nhớ quên
Vẫn nguyên vẹn bóng đồng
xanh cố cựu”
(Vời vợi
cố hương xanh)
Đó là nỗi nhớ
đâu nguôi những rơm rạ ruộng đồng quê hương từ “Lòng tha thiết đụn rơm vàng tóc rối”(Chiếc mỏ neo), đến: “Nhánh tre xanh vương víu sợi rơm vàng”(Mỹ
Hưng chốn cũ) hay: “Chỉ cần một cọng rơm
đỏ đen cho nhà kiến bế bồng”(Lời nguyện cho cánh đồng) và hơn thế nữa là
gia đình yêu thương hôm sớm đi về có nhau: “Về
với mẹ, với mái nghèo rơm rạ(Về với mẹ).
Ta còn bắt gặp thật
nhiều khắc khoải một Tiếng dế tha phương:
“Con dế trót vong ân ngọn cỏ
Muôn lần xin tạ lỗi cùng
quê
Và em… mở vòng tay độ lượng
Thạch Nham, Dung Quốc gọi
ta về”.
Rồi thiết tha tự nhủ:
“Về thôi, xẻ lại rãnh cày
Đượm mùi cổ tích thơm cay dịu
dàng
Thả hồn theo tiếng dế
vang
Quên đi giấc mộng nhặt
vàng xửa xưa”
(Dế
lửa ơi, hát lên!)
Nếu hình ảnh cọng
rơm hiền hòa của người nông dân đã ủ ấm anh từ thuở thiếu thời cho đến hôm nay,
thì thanh âm tiếng dế tiếp nối từ tập thơ “Bài
ca con dế lửa” trước đây của Nguyễn Ngọc Hưng vẫn là cách tự bộc bạch: “Dế lửa ơi, dế lửa à/ Mi là bạn hay chính ta
hóa thành/ Chân mềm cánh lại mỏng manh/ Ngày đêm quanh quẩn bu nhành cỏ quê”(
Dế lửa ơi, hát lên!). Một lần nữa không còn hoài nghi: “Có phải mình đấy không/ Con dế lửa mang đầy bụng lửa/ Không đốt cành
cây/ Không thiêu bụi cỏ/ Mà mơn man thổi hương phun gió/ Quay đầu vểnh râu
phương cố thổ/ Vọng về…”(Vọng cố thổ yêu thương). Vậy mà khắc khoải: “Sao vời xa tiếng dế lửa gọi mùa”. Nhưng
có lúc thi sĩ bị “Dằng dai cái nhớ”
choáng ngợp tâm trí, thôi thì một chút ngông nghênh đỡ buồn thỏa dạ: “Đành theo chú dế cao bồi/ Vểnh râu mà gáy một
thôi chín chiều”(Tiếng dế).
Hay những lúc
“Có phải lòng xuân đang khắc khoải”(
Rưng rưng hoài cảm) cũng dằn nén được nỗi khát khao thương phận mình bất lực. Một
chút ngậm ngùi thân ta cũng lúc vơi lúc đầy. Với anh, mẹ giờ xa lắm làm sao để
mà (Về với mẹ, Ruột đau đau chín cả chiều,
Tháng mười) nũng nịu thét gào: “Mẹ ơi
mẹ”, mẹ có thương…, có buồn…, có
đau…, mẹ khóc nhiều không mẹ! Và
anh, người con ấy đã bình tâm: “Mẹ ơi mẹ,
còn một hơi thở nhỏ/ Là trong con hình bóng mẹ mãi còn”(Nén hương lòng).
Còn với cha thì: “Muốn gọi mãi mà cổ con
nghẹn đắng”(Ngày của cha, sám hối). Thì ra từ tuổi thơ cho đến bây giờ cứ
khát khao tình phụ tử, tình mẫu tử ruột rà huyết thống, ơn nặng nghĩa dày đã trả
được đâu.
Ngẫm mình quặn
đắng xót xa, nhưng nhà thơ nhận ra những em bé “tiếng khóc không tròn, nụ cười cũng méo”, những cụ già “…một đôi phen nhuộm màu lửa đạn”, những
cô giáo vùng cao “gồng tuổi xuân đi qua
những giấc mơ nhạt mùi hương phấn”, những bà mẹ “lặng lẽ nắng sương gởi giọt máu ròng”, những người lao động : “…anh ba gác, chị hàng rong nước mắt trộn cơm
cũng âm thầm góp đá/ Dang tay che chắn đất liền biển đảo quê hương đang ngày
đêm vật vã/ Sóng rập rình hỏi bến bãi nào yên”(Kết nối những miền đau) đã
vượt qua từng ngày để sống được đẹp hơn, để làm một chút gì đó cho đời, gìn giữ
cho đất nước mình bình yên. Một màu xanh yêu thương cho bốn mùa được đọng lại,
như tìm ra được đáp số đồng hành: “Cõi trời
đất mênh mông/ Mấy ai quan thiết đời cây cỏ/ Người duy nhất luôn ở bên tôi
chính là tôi đó/ Xanh cây mầm nhẫn nhục/ Đỏ ngất hoa kiên trì”(Lời cây),
cùng trong cách chiêm nghiệm:“Mỗi khi rơi
vào oan khuất bụi trần/ Thiên hạ thường ví von để tự ru mình “cây ngay sợ gì chết
đứng”. (Nói với bạn cây).
Trở lại thực tại,
khi có được Chút nắng cho hoa hồng, Nguyễn Ngọc Hưng làm sao quên được tấm
lòng đùm bọc cưu mang của gia đình Xuân Anh - Thu Hà giữa một cuộc đời thường:
“ Chăm chút miếng ăn giấc ngủ/ Đỡ đần giặt
giũ vệ sinh/ Gặp khi trái trời trở gió/ Em rên chị cũng giật mình/…/ Mênh mông nghĩa tình nhân hậu/ Thơ nào tải hết,
chị ơi/ Biết là “đại ân nan báo”/ Trái tim em bật thốt lời”(Hơn Cả Châu
Long). Điều gì làm nên tình bạn hơn cả cổ tích kia, chính từ cho đi sự chân
tình để nhận về lòng nhân hậu, tình yêu đặt đúng chỗ là vĩnh cửu xưa nay. Chăm
chút một “Chút nắng cho hoa hồng” là hạnh phúc đời mình đâu dễ ai làm được. Cảm
ơn người bạn, người chị, người phụ nữ Nghĩa Hành từ tâm nâng niu đôi mắt Nhà
thơ quê mình.
Mãi còn đọng lại
trong đôi mắt ấy: “Giọt nắng đầu đông vẫn
rực lên mà lửa/ Nhảy nhót đong đưa như múa ca hong sưởi đóa nhung hồng!” (Chút nắng cho hoa hồng). Đâu chỉ dừng lại ở
câu thơ giàu hình tượng: "Giọt nắng
đầu đông, cơ chừng lẻ loi mà rực sáng màu lửa phả vào đông đang len lỏi góc
vườn, là phép nhiệm màu của hồn và thực vấn vương. Ôi đẹp lắm, nắng không chỉ kết
tinh long lanh từng giọt, để thỏa thích Nhảy
nhót đong đưa như múa ca hong sưởi, đóa
nhung hồng mãi mãi giữa trần đời, mà còn là điệp khúc ngân nga từ khát vọng
hiện về.
Chút
nắng cho hoa hồng giàu tính nhạc trong từng cung bậc dù được dùng nhiều
đó là thể thơ tự do, dễ dàng và có lợi thế cho sự lập luận về một quan niệm
nhân sinh nào đó, hơn là cách viết theo lối truyền thống xưa nay. Cảm ơn Chút
nắng cho hoa hồng đã tỏa hương xuân trong lòng độc giả./.
24.7.2015/ Nguyễn Thị Phụng.
