MÙA CUA ĐỒNG. Tản văn Nguyễn Thị Phụng

  MÙA CUA ĐỒNG*.

             Sau vụ lúa hè thu, gốc rạ nằm trơ mình trong mưa gió chờ hóa thân, là cơ hội cho lũ cua đồng tha hồ tự do sinh nở, tự do bò ngang bò dọc kiếm mồi. Thấp thoáng bóng hơi người, chúng chui vào hang. Ai lỡ dại thò tay vào thế nào cũng bị kẹp chảy máu. Thế nhưng có nhiều bàn tay cam phận “lỡ dại” cố bắt đến con cuối cùng trong hang đầu tiên, rồi cứ thế không bỏ sót những hang tiếp theo, mặc dù gặp phải những con rắn nước cũng tha tội chết. Còn đang lúc mưa to, nước lớn tràn ngập cả đồng, họ hàng nhà cua loi ngoi lóp ngóp, thế nào cũng lọt đầy vào giỏ xúc của các tay chuyên nghiệp dằm sát bờ cỏ. Có người chịu khó cứ sau đêm nước lụt rút đi, chính là ngày hội cua đồng túa ra trên mặt ruộng, chỉ cần lia ánh sáng cây đèn pin lũ cua sững lại ngơ ngác, ấy là lúc mùa bội thu cua đồng của bà con làng quê tôi.

           Thế là cua đồng ra chợ, hễ một kí gạo đồng giá mười ngàn, thì một kí cua đổi hai kí gạo.

           Thế là cua đồng đầy nhà. Gọi nhau í ới rộn ràng. Loại cua tím yếm vàng, sực nức hương vị, chia nhau tô mắm cua tươi trong bữa ăn giữa ngày đông giá. Tình quê nhân rộng bao đời. Từ ông bà, cha mẹ, con cháu, họ hàng, làng xóm. Thương biết mấy cho vừa.

          Nhìn tô mắm cua đồng kết tủa, sệt gạch nóng hổi, thêm lá gừng xanh thái nhỏ, chưa kịp chan vào chén cơm, miệng đã nuốt ừng ực vị đặc trưng. Thế mới biết  sức mạnh chất lượng mắm cua đồng. Bà con nông dân mình cứ phải chịu khó, mỗi năm một đợt, lặn lội bắt về cho kì được, ngâm nước, rửa sạch, bóc yếm, giã nhuyễn, sau đó thêm ít nước vào lọc lấy phần thịt, bỏ phần xác. Nếu nấu ăn liền là ta có vị mắm cua tươi. Nếu bỏ vào một ít măng tre, chút muối để phần hôm sau, nấu dùng, ta lại có món mắm cua chua ngả màu gạch cam bắt mắt. Dùng mắm cua chua kho cá đồng, kho đậu miếng, hay làm nước chấm rau luộc, rau sống, thì… cơm nấu mấy nồi cũng không đủ bữa ăn! Trẻ con làng quê lớn lên biết bắt cua đồng, vui vẻ, khỏe mạnh, lễ phép, học giỏi. Người lớn cặm cụi phát bờ, nhổ cỏ, dặm ruộng, gặt hái,… chẳng hề mệt nhọc cũng từ mùa mắm cua tiếp nối xưa nay.

         Món mắm cua hay cá đồng cũng phải đúng mùa mưa mới ngon. Hễ qua hăm ba tháng mười rồi, bắt đầu cày cấy cho vụ đông xuân. Những con cua phải vật lộn với thuốc trừ sâu, diệt cỏ,… lúc này không nên dùng mắm cua nữa. Biết rằng con cua, con cá đồng quê giàu lượng dinh dưỡng, bổ sung calcium,… nhưng không vì thế mà thiếu cẩn trọng từ khâu chế biến đến sự lựa chọn thức ăn cho mỗi gia đình các bạn ạ./.

05.12.2017

 *Trích VỀ MỘT THỜI THIẾU NỮ(NXB HNV 2020) tản văn Nguyễn Thị Phụng.